2013-12-07

Sprawiedliwość w kraju Mandeli  

Odpowiadam na pytanie prawnika o wkład Mandeli, przypominając przykład rozumienia sprawiedliwości społecznej, wypracowanego w Afryce Południowej.

Po obaleniu apartheidu, minister sprawiedliwości Republiki Afryki Południowej powiedział: „Mamy do czynienia z krajem ofiar [apartheidu], a nie nie jesteśmy w stanie wymierzać pełnej sprawiedliwości na podstawie indywidualnego rozpoznania czynów – musimy podjąć próbę osiągnięcia maksymalnej sprawiedliwości w ramach [wynegocjowanego] procesu pojednania – jesteśmy w stanie zapewnić społeczeństwu naszego kraju osiągnięcie stanu sprawiedliwości historycznej i zbiorowej. Jeżeli uda nam się to osiągnąć, jeżeli osiągniemy sprawiedliwość społeczną i będziemy podążać w takim kierunku, wówczas ci, którzy dzisiaj boleją nad tym, że nie wymierzono sprawiedliwości indywidualnie, będą przynajmniej w stanie powiedzieć, że nasze społeczeństwo osiągnęło to, o co ofiary [apartheidu] walczyły przez całe swoje życie.” [R. Stemplowski, Wprowadzenie do analizy polityki zagranicznej RP, Wydanie drugie rozszerzone, T. I, Warszawa 2007, s. 160, cyt. za: J. Davies, E. Kaufman, Second Track / Citizens’ Diplomacy: Concepts and Techniques for Conflict Transformation, Rowman&Littlefield, Lanham-Oxford 2002, s. s. 166.]