2014-01-23

FPHP ?

Potrzebny jest Fundusz Przekładowy Humanistyki Polskiej

Jedną z barier hamujących wzrost naszej obecności w światowym obiegu informacji naukowej jest fakt, że przytłaczająca większość oryginalnych opracowań ukazuje się wyłącznie po polsku. Główną przyczyną tego stanu rzeczy jest zjawisko, że ogromna większość autorów polskich w dziedzinie szeroko pojętej humanistyki nie włada dobrze kluczowym językiem, jakim jest angielski. W innych dyscyplinach sytuacja przedstawia się inaczej, odmiennie wygląda obecność uczonych z tych dziedzin w obiegu informacji, ale też wymogi językowe są inne. Radykalne podniesienie poziomu znajomości języków na poziomie wymaganym w humanistyce to sprawa bardzo długiego czasu i zależy w zasadzie od skuteczności nauczania obecnego pokolenia dzieci. 

Doraźnym środkiem zwiększenia szans na pojawienie się w wiodących anglojęzycznych czasopismach (i wydawnictwach książkowych) opracowań autorów z Polski lat 2000-2030 byłoby krajowe finansowanie przekładu tekstów zgłoszonych przez autorów oryginalnych opracowań (nie wnikam w procedurę selekcji tekstów do tłumaczenia). Takie finansowanie stworzyłoby ponadto możliwość publikowania na polskich stronach internetowych przynajmniej niektórych prac nie przyjętych przez zagraniczne redakcje (międzynarodowa selekcja redakcyjna i recenzencka jest skomplikowana i nie zawsze jasna, liczy się kulturowy profil badań itp.).

Istniejące obecnie finansowanie przekładów dotyczy - przede wszystkim - polskich czasopism obcojęzycznych. To za mało. Potrzebny jest system umożliwiający duże zwiększenie liczby polskich przedłożeń redakcjom i wydawnictwom zagranicznym. To byłaby inwestycja w Polskę. 

P.S. (5 lutego). Podkreślam, chodzi o poszerzenie zakresu publikacji, a nie o zastąpienie publikacji w języku polskim publikacjami w języku obcym. Chodzi o to, żeby najwybitniejsze prace oryginalne nie ukazywały się prawie wyłącznie po polsku. Jeden z czytelników przekazał mi obszerną opinię krytyczną o Narodowym Programie Rozwoju Humanistyki, w którym przewidziano finansowanie tłumaczeń- o programie pod tym względem nieskutecznym.