2014-07-03

Ponad sto tysięcy zabitych w Przasnyszu

Tyle ofiar, a jakże niewielu wie, gdzie ten Przasnysz w ogóle leży! A przecież prawie wszystkie miejsca najważniejszych bitew frontu wschodniego w latach 1914 i 1915 znajdują się na terytorium dzisiejszej Polski. „Wbrew legendom, na froncie wschodnim walki były co najmniej równie krwawe jak na Zachodzie. Tu wzięto najwięcej jeńców, a ich śmiertelność w obozach byłą najwyższa.“  Na tym froncie Niemcy użyli po raz pierwszy gazu w 1915 r. pod Bolimowem, koło Skierniewic. „Zabijali się nawzajem żołnierze imperiów i państw narodowych, których czasami różnił tylko mundur, a nie język, wyznanie czy przynależność etniczna.“ Polacy walczyli w armiach każdego zaborcy. A co z tej wojny przetrwało w polskiej świadomości narodowej? Głównie jej zakończenie, 11 listopada 1918 r., odświeżone odzyskaniem niepodległości w 1989 r. Prawie nic nie wiedzą o froncie wschodnim tam, gdzie wówczas przebiegał front zachodni, nie wiedzą - nawet w tamtejszych stolicach, uniwersytetach ... Więcej wiadomo o następstwach wojny, ponieważ powstało po niej wiele państw. „To była nasza wojna“, piszą Włodzimierz Borodziej i Maciej Górny, Nasza wojna. T. I, Imperia 1912-1916, Grupa Wydawnicza Foksal Sp. z o.o., Warszawa 2014.